- Đôi nét về Henri Matisse (1869 - 1954)
Ông là người Pháp nổi tiếng ở thế kỷ 20, được
biết đến với tư cách là nhà thơ, nhà điêu khắc, thợ in và đỉnh cao là Họa sĩ.
Henri Matisse cùng Picasso và Marcel Duchamp là 3 tên tuổi lớn định hình
phong cách thời kì này.
Ban đầu, người đương thời gọi tên phong cách
tranh của ông vào trường phái Dã thú (Fauvism), tuy nhiên quá trình phát triển
của ông vượt ngoài những nhận định này. Triển lãm tranh cá nhân đầu tiên của
ông vào năm 1904.
Matisse những năm cuối đời, nguồn WikiArt
Matisse, bậc thầy của hình sắc và năng lực sáng tạo mãnh
liệt
Giai đoạn cao trào của
cuộc đời ông diễn biến từ:
1904 | Triển lãm đầu
tiên và Neo-Impressionism
1905 | Pointillism
1906 | tiếp cận nghệ
thuật Morish
1917 | sau Paris
và “Trở lại trật tự” Traditionalism
1920 |
Post-Impressionism
1930 | Bức The Dance
II
1941 | Gouachés découpés
1947 | Xuất bản sách
Jazz
1951 | La chapelle de vence - Nhà nguyện Matisse
Từng bị chỉ trích thậm tệ, bị đốt tranh và gây
tranh cãi mạnh mẽ, nhưng quá trình cống hiến cho nghệ thuật của ông ngày nay đã
được tôn vinh. "Một bình sơn
đã được ném vào mặt công chúng" là lời lẽ dành cho bức tranh được
chọn ra để lên án đặc biệt, Người phụ nữ với chiếc mũ của Matisse. Bức tranh Nu
bleu năm 1907 gây tranh cãi của ông đã bị đốt cháy thành hình nộm tại Triển lãm
Armory ở Chicago năm 1913.
Vào năm 1904, triển lãm cá nhân đầu tiên của ông là tại phòng trưng bày của Ambroise
Vollard. Chưa có nhiều thành công tuy nhiên, niềm yêu thích của ông đối với màu
sắc tươi sáng và biểu cảm trở nên rõ rệt hơn sau khi ông dành mùa hè năm 1904
để vẽ ở St.Tropez với Signac và Henri Edmond Cross. Trong năm đó, ông đã vẽ tác
phẩm quan trọng nhất của mình theo phong cách Tân Ấn tượng (Neo -
Impressionism) là Luxe, Calme et Volupté.
Luxe, Calme et Volupté,1905 nguồn Wikiart
Tiệm của Gertrude Stein, Pablo Picasso, Académie Matisse, và chị em nhà Cone
Khoảng năm 1904 này, ông gặp Pablo Picasso, người trẻ hơn Matisse 12 tuổi. Hai người trở thành bạn thân đồng thời là đối thủ của nhau và thường được so sánh với nhau. Một điểm khác biệt chính là Matisse vẽ và vẽ từ thiên nhiên, trong khi Picasso thiên về trí tưởng tượng. Các đối tượng được cả hai nghệ sĩ vẽ thường xuyên nhất là phụ nữ và tĩnh vật.
Lần đầu tiên Matisse và Picasso gặp nhau tại salon Paris của Gertrude Stein và bạn đồng hành Alice B. Toklas. Trong thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 20, những người Mỹ ở Paris, Gertrude Stein, các anh trai của cô là Leo Stein, Michael Stein và Sarah, vợ của Michael, là những nhà sưu tập và ủng hộ tranh của Matisse. Ngoài ra, hai người bạn Mỹ của Gertrude Stein đến từ Baltimore, chị em nhà Cone là Clarabel và Etta, đã trở thành khách quen lớn của Matisse và Picasso, sưu tập hàng trăm bức tranh của họ. Bộ sưu tập Cone hiện được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Baltimore.
Năm 1905, ông lại đi về phía nam để làm việc với André Derain tại Collioure.
Các bức tranh của ông trong thời kỳ này được đặc trưng bởi các hình dạng phẳng
và các đường nét được kiểm soát, và sử dụng chủ nghĩa bút lông
(pointillism) một cách phóng khoáng hơn trước.
“Những gì tôi mơ ước là một nghệ thuật của sự
cân bằng, tinh khiết và thanh thản không có vấn đề phiền muộn hoặc phiền muộn
... một tác động nhẹ nhàng, êm dịu lên tâm trí, một cái gì đó giống như một
chiếc ghế bành tốt giúp thư giãn khỏi mệt mỏi thể chất. ”
- Henri Matisse
Trong năm 1905, Matisse và một nhóm nghệ sĩ hiện
bấy giờ được gọi là "Fauves" đã cùng nhau triển lãm trong một căn
phòng tại Salon d'Automne. Các bức tranh thể hiện cảm xúc với những gam màu
hoang dã, xung đột, không quan tâm đến màu sắc tự nhiên của chủ thể. Matisse
trưng bày bức họa Cửa sổ mở và Người phụ nữ với chiếc mũ tại Salon. Nhà phê bình
Louis Vauxcelles đã mô tả tác phẩm bằng cụm từ "Donatello au milieu des
fauves!" (Donatello giữa những con thú hoang dã). Bình luận của ông được
in vào ngày 17 tháng 10 năm 1905 trên Gil Blas, một tờ nhật báo được sử dụng
phổ biến và tạo tiếng vang.
Woman-with-a-Hat,1905 - Nguốn WikiArt
Joy of Life (Bonheur de Vivre), 1905 - nguồn
WikiArt
Sau năm 1906, sự suy giảm của phong trào
Fauvist không ảnh hưởng gì đến sự nổi lên của Matisse; nhiều tác phẩm hay nhất
của ông đã được tạo ra từ năm 1906 đến năm 1917, khi ông là một phần tích cực
của tập hợp tài năng nghệ thuật lớn ở Montparnasse. Mặc dù ông không hoàn toàn
phù hợp, với vẻ ngoài bảo thủ và thói quen làm việc tư sản nghiêm khắc. Ông
tiếp tục tiếp thu những ảnh hưởng mới: sau khi xem một cuộc triển lãm lớn về
nghệ thuật Hồi giáo ở Munich năm 1910, ông đã dành hai tháng ở Tây Ban Nha để
nghiên cứu nghệ thuật Moorish. Hiệu ứng đối với nghệ thuật của
Matisse là một sự táo bạo mới trong việc sử dụng màu sắc mạnh mẽ như trong
L'Atelier Rouge (1911).
L'Atelier Rouge, 191 - nguồn WikiArt
Sau khi rời Paris
Năm 1917, Matisse chuyển đến Cimiez trên French Riviera, một vùng ngoại ô
của thành phố Nice. Công việc của ông trong khoảng một thập kỷ sau khi tái định
cư này cho thấy sự thư thái và nhẹ nhàng trong cách tiếp cận của ông. Sự
"trở lại trật tự" (return to order) này là đặc điểm của nhiều tác
phẩm nghệ thuật thời kỳ sau Thế chiến thứ nhất, và có thể được so sánh với chủ
nghĩa tân cổ điển của Picasso và Stravinsky, và sự trở lại chủ nghĩa truyền
thống (traditionalism) của Derain. Những bức tranh vẽ theo phong
cách cổ điển phương Đông (orientalist odalisque paintings) của ông là đặc trưng
của thời kỳ này, một số nhà phê bình đương thời nhận thấy tác phẩm này nông cạn
và trang trí.
The music lesson,1917 - nguồn WikiArt
Vào cuối những năm 1920, Matisse đáng chú ý là một lần nữa tham gia hợp
tác tích cực với các nghệ sĩ khác. Ông đã làm việc với không chỉ người Pháp, Hà
Lan, Đức và Tây Ban Nha, mà còn với một số người Mỹ và những người Mỹ nhập cư
gần đây.
Morning Tea, Style: Post-Impressionism - nguồn
WikiArt
Sau năm 1930, một sức mạnh mới và sự đơn giản hóa táo bạo hơn đã xuất hiện
trong tác phẩm của ông. Nhà sưu tập nghệ thuật người Mỹ Albert C. Barnes đã
thuyết phục ông vẽ một bức tranh tường lớn cho Quỹ Barnes, The Dance II,
được hoàn thành vào năm 1932. Quỹ này sở hữu hàng chục bức tranh khác của
Matisse.
The Dance II, 1910, Style: Expressionism,
Fauvism - nguồn WikiArt
Ông và vợ đã chia tay nhau 41 năm vào năm
1939.
Năm 1941, ông trải qua một cuộc phẫu thuật cắt bỏ ruột kết. Sau đó, ông
bắt đầu sử dụng xe lăn và cho đến khi qua đời, ông được chăm sóc bởi một phụ nữ
Nga, Lydia Delektorskaya, trước đây là một trong những người mẫu của ông. Với
sự hỗ trợ của các trợ lý, anh đã bắt tay vào việc tạo ra những bức ảnh cắt dán
trên giấy, thường ở quy mô lớn, được gọi là gouaches découpés. Loạt ảnh Blue
Nude I II II IV của ông nêu lên những ví dụ điển hình về kỹ thuật mà ông
gọi là "vẽ tranh bằng kéo"; họ thể hiện khả năng đưa con mắt của anh
ấy về màu sắc và hình học đến một phương tiện mới hoàn toàn đơn giản, nhưng với
sức mạnh vui tươi và thú vị.
Blue Nude I II II IV - nguồn WikiArt
Năm 1947, ông xuất bản Jazz, một cuốn sách với số lượng giới hạn gồm
các bản in cắt dán giấy đầy màu sắc, kèm theo những suy nghĩ đã viết của ông.
Trong những năm 1940, ông cũng là một nghệ sĩ đồ họa và sản xuất các hình minh
họa đen trắng cho một số cuốn sách và hơn một trăm bản in thạch bản tại Mourlot
Studios ở Paris.
Một số hình ảnh từ cuốn Jazz limited-edition art
book - nguồn WikiArt
Năm 1951, Matisse hoàn thành dự án kéo dài 4 năm thiết kế nội thất, cửa sổ
kính và đồ trang trí của Chapelle du Rosaire de Vence, thường được gọi là Nhà
nguyện Matisse. Dự án này là kết quả của tình bạn thân thiết giữa Matisse và Sơ
Jacques-Marie. Ông đã thuê cô làm y tá kiêm người mẫu vào năm 1941 trước khi cô
trở thành một nữ tu dòng Đa Minh và họ gặp lại nhau ở Vence và bắt đầu sự hợp
tác, một câu chuyện liên quan đến cuốn sách năm 1992 của cô Henri Matisse: La
Chapelle de Vence và trong bộ phim tài liệu năm 2003 "A Model cho
Matisse ”.
Nguồn Menil Foundation
2.Điểm qua các thiết kế nổi bật theo phong cách Matisse thời hiện đại
Ngày nay những tác phẩm và phong cách của ông
có tầm ảnh hưởng và truyền cảm hứng cho các thế hệ họa sĩ và đặc biệt là các
Designer hiện đại. Ứng dụng mạnh mẽ vào các Prints, Ilustration, Fashion, sáng
tác theo phong cách cut-outs, mix-media, collages,...
// Matisse-Inspired Fashion
Matisse đem đến cảm hứng cho các nhà mode nổi tiếng qua
nhiều giai đoạn. Khởi đầu cho việc lấy cảm hứng thừ các phong cách của ông là
hãng Yves Saint Laurent.
By
Yves Saint Laurent, Autumn/Winter 1980-1981 collection
// Matisse-Inspired Prints độc đáo
Phong cách Matisse nhanh chóng được sử dụng cho các thiết kế
in ấn phẩm
EYE CANDY By Vivien Leea Graphic Designer On the Rise
Ứng dụng cho Label, Invitation
Card, box,...
// Matisse’s Cut-outs khuấy động thế giới Illustration
Rất nhiều các designer đã được truyền cảm hứng như Matisse collages art
by Ailuj, Marleigh Culver,...
.
// Phong cách Matisse ứng dụng trong kiến trúc
Nổi bật nhất trong số đó là hãng Murals Wallpaper
Nguồn Murals Wallpaper
Tạm kết
Matisse là một nhân vật có ảnh hưởng của thế kỷ
20, và là một nhân vật quyết định của thời đại. Bằng cách xác định một ngôn ngữ
hình ảnh rõ ràng, màu sắc và đường nét arabesque, thay vì xem hội họa
như một phương tiện để kết thúc, Matisse đã có tác động lớn đến các phong trào
trong tương lai và các tác phẩm do các nghệ sĩ trong thế kỷ 20 sản xuất.
Comments
Post a Comment